Επιλογές Θεραπείας

Ποιές είναι οι επιλογές θεραπείας στον καρκίνο του προστάτη

Οι διάφορες θεραπευτικές επιλογές για ασθενείς με διαγνωσμένο καρκίνο του προστάτη:

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να είναι ενημερωμένοι για τις διάφορες θεραπείες και πρέπει να αισθάνονται άνετα να τις συζητήσουν με τον ουρολόγο ή τον ογκολόγο τους. Οποιαδήποτε θεραπεία και αν κάνει ο ασθενής, θα πρέπει να έχει συνεχή παρακολούθηση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει αιματολογικό έλεγχο του PSA δακτυλική εξέταση και σπινθηρογράφημα οστών, αξονικές τομογραφίες ή και απλές ακτινογραφίες εφ’ όσον υπάρχει κλινική ένδειξη γι’ αυτό.

  1. Στενή παρακολούθηση
  2. Ριζική προστατεκτομή
  3. Ρομποτική Ριζική προστατεκτομή
  4. Εξωτερική ακτινοβολία
  5. Βραχυθεραπεία (ακτινοβολία)
  6. Ορμονοθεραπεία
  7. Κρυοθεραπεία
  8. Χημειοθεραπεία

1. Στενή Παρακολούθηση

Ο καρκίνος μπορεί να ανακαλυφθεί τυχαία, κατά τη διάρκεια εγχείρησης για αφαίρεση του προστάτη επειδή αυτός αποφράσσει τη ροή των ούρων. Μπορεί ακόμη να ανακαλυφθεί από βιοψία που γίνεται λόγω ψηλού PSA, χωρίς ο ασθενής να έχει οποιαδήποτε συμπτώματα. Τότε η ενδεδειγμένη αγωγή είναι η στενή παρακολούθηση, νοούμενου ότι (α) ο ασθενής είναι άνω των 75 ετών και (β) τα χαρακτηριστικά του όγκου είναι τέτοια ώστε να τον κατατάσσουν στην ομάδα των λεγομένων «φιλικών» καρκίνων του προστάτη οι οποίοι δεν εξελίσσονται.

2. Ριζική Προστατεκτομή

Η ριζική προστατεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση με σκοπό την αφαίρεση ολόκληρου του προστάτη και των σπερματοδόχων κύστεων. Αυτή η εγχείρηση μπορεί να γίνει με μία τομή στο κάτω μέρος τη κοιλίας ή με τομή μεταξύ πρωκτού και οσχέου. Αυτές είναι πολύπλοκες, μεγάλες εγχειρίσεις οι οποίες χρειάζονται εισαγωγή στο νοσοκομείο/κλινική για περίπου μία εβδομάδα. Η εγχείρηση αυτή δεν πρέπει να συγχύζεται με την συνηθισμένη προστατεκτομή, η οποία γίνεται με τη διουρηθρική οδό όπου, επειδή εμποδίζει τη ροή των ούρων, αφαιρείται μόνο μέρος του προ-στατικού ιστού, αφήνοντας πίσω το μεγαλύτερο μέρος του αδένα.

4. Εξωτερική Ακτινοβολία

Στην ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται υψηλή ενέργειας ακτινοβολία, η οποία έχει στόχο την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων, αφήνοντας τα υγιή κύτταρα άθικτα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε δύο περιπτώσεις: (α) για να θεραπεύσει καρκίνο αρχικού σταδίου, ο οποίος είναι περιορισμένος στον προστατικό αδένα ή στους γύρω ιστούς και (β) για να θεραπεύσει όγκους οι οποίοι έχουν εξαπλωθεί στα κόκαλα και προκαλούν πόνο. Η ριζική ακτινοθεραπεία για όγκους εντοπισμένους στον προστάτη μπορεί να δοθεί με δύο τρόπους, είτε σαν εξωτερική ακτινοβολία, είτε με την εμφύτευση στον προστάτη ραδιενεργών σωματιδίων (Βαχυθεραπεία). Στην εξωτερική ακτινοβολία οι ακτίνες κατευθύνονται από ένα μηχάνημα στον προστάτη, όπως και στις ακτινογραφίες. Η θεραπεία δίνεται για πέντε μέρες την εβδομάδα επί 4-7 εβδομάδες και οι ασθενείς έρχονται σαν εξωτερικοί ασθενείς. Εάν η ακτινοθεραπεία δίνεται για να θεραπεύσει τα κόκαλα, τότε μόνο μικρός αριθμός θεραπειών είναι απαραίτητες.

5. Βραχυθεραπεία (ακτινοβολία)

Η ριζική ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να δοθεί με τη χρησιμοποίηση ραδιενεργών σωματιδίων τα οποία είναι περίπου το μισό του μεγέθους ενός κόκκου ρυζιού. Αυτά τα σωματίδια, συνήθως 80-100 σε αριθμό, διοχετεύονται μέσα από βελόνες οι οποίες περνούν μέσα από το δέρμα, πίσω από το όσχεο και μπροστά από το ορθό και ακολούθως στον προστάτη. Η διαδικασία εκτελείται κάτω από γενική ή μερική αναισθησία του ασθενούς. Έχει το πλεονέκτημα να είναι, είτε ημερήσια θεραπεία, είτε διαδικασία με μια διανυκτέρευση, με τους ασθενείς να επιστρέφουν στις καθημερινές τους συνήθειες και ασχολίες πάρα πολύ γρήγορα. Στο μεταξύ, υπάρχει μια συνεχής έρευνα και επινόηση νέων πλέον αποτελεσματικών μεθόδων Βραχυθεραπείας και ο Δρ. Zamboglou έχει αναλύσει μερικές από αυτές κατά την ημερίδα που οργάνωσε το EUROPA UOMO 2009. Την ίδια μέθοδο θεραπείας εφαρμόζει και ο Δρ. Πάνος Κουτρουβέλης που διαπρέπει στην Αμερική και Ελλάδα

6. Ορμονοθεραπεία

Όταν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέραν του προστάτη στους λεμφαδένες ή τα κόκαλα, η ορμονοθεραπεία ίσως να είναι πολύ αποτελεσματική στο να μικραίνει τον όγκο και να μειώνει τις επιπλοκές από την ασθένεια. Δεν προσφέρει ίαση, αλλά μπορεί να κρατήσει τον καρκίνο υπό έλεγχο για κάποια χρόνια. Ορισμένοι ασθενείς επίσης παίρνουν μια σειρά ορμονοθεραπείες πριν πάρουν τη ριζική ακτινοθεραπεία. Αυτό είναι χρήσιμο εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί έξω από τον προστατικό αδένα (στους γύρω ιστούς), αλλά δεν έχει ακόμα φτάσει στους λεμφαδένες και τα κόκαλα. Η ορμονοθεραπεία μπορεί να συνεχιστεί από 1 έως 3 χρόνια μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας σε τοπικά προχωρημένο καρκίνο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι χορήγησης ορμονοθεραπείας.

(ι) Χειρουργική Επέμβαση Οι όρχεις οι οποίοι παράγουν την τεστοστερόνη μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά με μια μικρή επέμβαση, που ονομάζεται «ορχιδεκτομή», η οποία μπορεί να γίνει εντός μίας ημέρας. Ωστόσο, η επέμβαση είναι μη αναστρέψιμη και είναι μια επιλογή που ορισμένοι άνδρες την βρίσκουν απαράδεκτη. Δεν αληθεύει ότι οι άνδρες μετά από μια τέτοια διαδικασία μπορεί να παρουσιάσουν σημεία θηλυκότητας.

(ιι) Θεραπεία με ενέσεις Η ένεση ενός παράγοντα, ο οποίος καλείται «ανάλογο LHRH@, έχει παρόμοια δράση με την ορχιδεκτομή στην παραγωγή της τεστοστερόνης, καθώς αυτοί παραμένουν στη θέση τους. Η ένεση αυτή χορηγείται κάθε ένα ή τρεις μήνες από τον ιατρό ή τη νοσηλεύτρια. Επειδή μπορεί να υπάρξει μία αρχική αύξηση της τεστοστερόνης μετά την πρώτη ένεση, η χορήγηση αντι-αν-δρογόνων σε μορφή χαπιών για δύο εβδομάδες επιβάλλεται ώστε να σταματήσουν στο στήθος και ανικανότητα είναι συχνές παρενέργειες από θεραπείες τέτοιας μορφής.

(ιιι) Αντιανδρογόνα (χάπια) Χωρίζονται σε αυτά που εμποδίζουν την παραγωγή τεστοστερόνης και σε αυτά που εμποδίζουν τη δράση της. Αυτή η θεραπεία συνεπάγεται καθημερινή λήψη ενός χαπιού. Ορισμένοι τύποι των φαρμάκων αυτών έχουν και τις δύο δράσεις. Φάρμακα τα οποία έχουν αυτή τη διπλή δράση μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μόνα τους για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, ωστόσο τείουν να προκαλούν ανικανότητα και έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας πιο συχνά, παρά τα φάρμακα τα οποία διακόπτουν τη δράση της τεστοστερόνης. Η ομάδα φαρμάκων με αυτή τη δράση χρησιμοποιείται συνήθως στους ασθενείς που έχουν κάνει επέμβαση ορχιδεκτομής ή σε αυτούς που κάνουν συστηματική ένεση LHRH. Τα αντιανδρογόνα χάπια προκαλούν συχνά ναυτία και διάρροια ή σπάνια αναστρέψιμη ηπατική βλάβη.

7. Κρυοθεραπεία

Η κρυοθεραπεία καταστρέφει τα καρκινογόνα κύτταρα καταξύνοντας τα και γίνεται με τη βοήθεια υπερήχων μέσον του perineum. Οι βελόνες που χρησιμοποιούνται τοποθετούν argon gas ή liquid nitrogen στην στοχευμένη περιοχή και παγώνει το tissue σε μικρούς ice balls οι οποίοι μετά λυώνουν σκοτώνοντας τα κύτταρα και αφήνοντας πίσω μόνο scar tissue. Ο ασθενής δεν πονάει, αλλά χρειάζεται κάποιος χρόνος ούτως ώστε το επηρεασθέν tissue slonghs. Οι ασθενείς θα φέρουν καθετήρα δια εβδομάδες ή και μήνες μετά την επέμβαση. Μπορεί να υπάρξει στυτική ανικανότητα μέχρι και 90% των ασθενών που έχουν υποστεί την μέθοδο αυτή ως επίσης και ακράτεια ούρων. Οι ασθενείς δεν πρέπει να κάνουν κρυοθεραπεία εάν έχουν και μπορεί να δια-τηρήσουν στυτική ικανότητα. Η κρυοθεραπεία είναι μια επιλογή για ασθενείς που αναπτύσσουν καρκίνο μετά που έχουν υποστεί εξωτερική ακτινοβολία.

8. Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα που επιτίθενται στα καρκινικά κύτταρα αποτρέπουν την ανάπτυξη τους. Είναι θεραπεία δεύτερης ή τρίτης γραμμής για ασθενείς με προχωρημένο στάδιο καρκίνου του προστάτη, ο οποίος δεν ελέγχεται πια με την ορμονοθεραπεία. Αυτοί οι ασθενείς έχουν σχεδόν πάντα μεταστάσεις στα κόκαλα. Υπάρχει ένας αριθμός διαφόρων παραγόντων, οι οποίοι διατίθενται σήμερα και σύντομα καινούργια φάρμακα θα είναι διαθέσιμα, τα οποία ίσως να είναι αποτελεσματικά στο να ελέγχουν την ασθένεια στα πιο προχωρημένα της στάδια.